EVFTA: Thách thức lớn cho dệt may Việt Nam

Nếu không đặt ra một chiến lược tốt, dệt may Việt Nam sẽ khó tiếp cận thị trường EU.

Đây là thực tế được các đại biểu nêu ra tại tọa đàm “Ngành dệt may Việt Nam trước thách thức và cơ hội từ thị trường châu Âu” do Cổng thông tin điện tử Chính phủ tổ chức ngày 2-8.

Ông Lương Hoàng Thái, Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên ( Bộ Công Thương ), cho rằng hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) sẽ tạo cơ hội và thuận lợi cho ngành dệt may. Thuế quan với tất cả hàng dệt may sẽ được đưa về 0%, trong đó 77% về 0% ngay khi Hiệp định có hiệu lực. Trong khi đó, EU là thị trường đứng đầu thế giới về nhập khẩu hàng dệt may và EU cũng là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của hàng dệt may Việt Nam. Tuy nhiên, ông Thái cho rằng EVFTA sẽ đặt ra những thách thức cho ngành dệt may Việt Nam với những yêu cầu mạnh mẽ về cải cách.

Ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt May Việt Nam, cũng nhìn nhận để tận dụng được cơ hội từ EVFTA mang lại, ngành dệt may đang gặp phải nút thắt về nguồn cung thiếu hụt, tức phải đáp ứng quy tắc xuất xứ trong hiệp định thương mại tự do này.

Các đại biểu tham dự tọa đàm: Ông Lương Hoàng Thái (ngoài cùng bên trái), bà Nguyễn Thị Thu Trang (giữa) và ông Vũ Đức Giang (phải). Ảnh: TP

Theo ông Vũ Đức Giang, để tận dụng được cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do, Đảng, Nhà nước, Chính phủ, địa phương cần hoạch định chiến lược phát triển các khu công nghiệp nhằm phát triển phần cung thiếu hụt. Đặc biệt với EU, dệt may Việt Nam phải đáp ứng quy tắc xuất xứ từ vải.

Bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO, thuộc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho rằng vấn đề nguồn cung nguyên liệu ngành dệt may là thách thức không chỉ cho ngành dệt may. Nếu không đảm bảo quy tắc xuất xứ thì hàng hóa Việt Nam không được ưu đãi.

“Dù đã có nhiều nỗ lực nhưng khoảng 90% nguyên phụ liệu của ta đang nhập khẩu từ các nguồn không phải là thành viên của hiệp định và không được ưu đãi cộng gộp trong hiệp định” – bà Trang chia sẻ.

Bà Trang cho rằng dệt may không được đánh giá là ngành hưởng lợi nhất trong tăng trưởng sản lượng hay tăng trưởng xuất khẩu sang EU nhưng đây là ngành hưởng lợi nhất từ phát triển chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu. Với những yêu cầu cao về quy tắc xuất xứ trong EVFTA cũng như trong nhiều hiệp định khác, đó là động cơ để thu hút đầu tư của trong nước và nước ngoài vào ngành dệt và dệt nhuộm ở Việt Nam.

“Một vài năm trước đây Việt Nam gặp khó khi phải đáp ứng quy tắc xuất xứ từ sợi trở đi. Nhưng nay đã tiến bộ hơn nhiều và Việt Nam đã xuất khẩu được sợi. Tôi hy vọng với động lực lực tạo ra từ EVFTA hay các hiệp định khác, tương lai đầu tư cho dệt nhuộm của Việt Nam sẽ tốt hơn, đáp ứng nguồn cung cho hàng dệt may Việt Nam” – vị này chia sẻ.

Tuy vậy, ông Vũ Đức Giang nêu thực tế việc các doanh nghiệp muốn đầu tư vào công nghiệp nhuộm vải gặp không ít khó khăn từ các địa phương. Theo đó, hàng loạt địa phương đang từ chối các dự án dệt nhuộm vì lo ngại ảnh hưởng đến môi trường.

Ông Giang cho rằng đây là vấn đề nhận thức chưa toàn diện của các địa phương. “Hệ thống công nghệ xử lý nước thải của thế giới tiên tiến vô cùng. Chúng tôi đầu tư tư một nhà máy ở khu công nghiệp Bảo Minh, đứng sát nhà máy không thấy mùi, không thấy nước có màu đậm như trước đây nữa. Chúng ta cũng đã đến giai đoạn tái sử dụng nguồn nước thải để sản xuất” – Ông Giang nói.

Chủ tịch Hiệp hội dệt may Việt Nam mong muốn các địa phương không nên quá lo lắng vấn đề này. Các đối tác cũng đánh giá khắt khe về môi trường. Nếu không tuân thủ điều khoản về môi trường thì họ cũng không mua hàng của Việt Nam.

Bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO: EU là thị trường cực kỳ lớn và vô cùng hấp dẫn cho ngành dệt may. Năm 2018, dệt may Việt Nam xuất khẩu sang châu Âu là 5,6 tỉ USD. Đó là con số rất lớn nhưng cũng chỉ chiếm 2,02% tổng lượng nhập khẩu hàng dệt may của châu Âu mà thôi. Điều đó cho thấy dư địa của thị trường châu Âu là rất lớn. Ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt May Việt Nam: Năm nay chúng tôi đặt ra mục tiêu xuất khẩu 40 tỉ USD hàng dệt may Việt Nam. Trong đó, thị trường lớn nhất là Mỹ chiếm 42% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của dệt may Việt Nam. Đứng thứ hai là thị trường EU, khả năng chiếm 21,5% so với mục tiêu đặt ra là 20%. Dệt may Việt Nam đang đứng thứ ba sau Trung Quốc, Ấn Độ nhưng một số nước đang bám đuổi sát sao phía sau. Nếu Việt Nam không đặt ra một chiến lược tốt thì sẽ khó tiếp cận thị trường EU.
Giải bài toán quy tắc xuất xứ để hưởng lợi FTA, đã có những nhà đầu tư “chất lượng” vào Việt Nam