Thoái hóa khớp gối – Đừng đợi đến khi thay khớp

Thoái hóa khớp, đặc biệt là khớp gối, đang dần trở thành một trong những vấn đề sức khỏe cộng đồng lớn nhất toàn cầu. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), năm 2020, đã có khoảng 595 triệu người mắc bệnh thoái hóa khớp, chiếm gần 7% dân số toàn cầu. Con số này được dự báo có thể lên đến 1 tỷ người vào năm 2050 – chủ yếu do quá trình già hóa dân số và tỷ lệ béo phì ngày càng tăng cao.

Tại Việt Nam, dù chưa có số liệu thống kê toàn quốc, nhưng nhiều khảo sát cho thấy khoảng 30–40% người trên 60 tuổi có dấu hiệu thoái hóa khớp gối, trong đó phụ nữ sau mãn kinh chiếm tỷ lệ cao. Điều đáng nói là bệnh không chỉ xuất hiện ở người cao tuổi, mà còn đang trẻ hóa nhanh chóng. Khoảng 3,5% người từ 30–60 tuổi đã có dấu hiệu của bệnh, đặc biệt ở người béo phì, dân văn phòng ngồi lâu hoặc vận động sai tư thế.

Thoái hóa khớp gối là tình trạng sụn khớp bị bào mòn theo thời gian. Khi lớp đệm này mất đi, các đầu xương sẽ cọ xát trực tiếp vào nhau gây ra đau đớn, cứng khớp, hạn chế vận động và thậm chí biến dạng khớp nếu không điều trị sớm.

BTV Tuấn Duy – Bác sĩ **Nguyễn Tấn Lãm**
Tại Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn

Bệnh tiến triển âm thầm nhưng ảnh hưởng sâu rộng đến chất lượng sống của người bệnh. Nhiều người mắc thoái hóa khớp gối bị đau âm ỉ cả ngày lẫn đêm, đặc biệt vào ban đêm khiến giấc ngủ bị gián đoạn. Lâu dần, tình trạng mất ngủ gây căng thẳng, suy nhược và ảnh hưởng tinh thần nghiêm trọng.

Tại Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn, Bác sĩ. Nguyễn Tấn Lãm cho biết, nhiều người bệnh đến khám khi khớp đã sưng to, biến dạng, phải điều trị phức tạp và tốn kém. Trong khi đó, nếu được phát hiện sớm qua những dấu hiệu như đau khi leo cầu thang, cứng khớp buổi sáng, tiếng lạo xạo khi co duỗi – việc can thiệp y khoa có thể giúp làm chậm tiến triển và duy trì chức năng vận động.

Một vấn đề báo động khác là thoái hóa khớp gối đang ngày càng trẻ hóa. Tại các bệnh viện lớn, tỷ lệ người dưới 40 tuổi đến khám vì thoái hóa khớp tăng mạnh. Nguyên nhân được cho là do thói quen sống hiện đại: ít vận động, ngồi nhiều, chơi thể thao sai kỹ thuật hoặc tăng cân quá nhanh.

Bác sĩ khuyến nghị, cách tốt nhất để phòng ngừa và giảm tiến triển thoái hóa khớp gối là duy trì lối sống lành mạnh. Tập thể dục nhẹ nhàng đều đặn, giữ cân nặng hợp lý, chú ý tư thế sinh hoạt, tránh ngồi xổm lâu hoặc leo cầu thang thường xuyên. Đồng thời, chế độ ăn uống giàu canxi, vitamin D, omega-3 và collagen cũng giúp bảo vệ khớp.

Trong trường hợp người bệnh đã xuất hiện triệu chứng đau nhức hoặc khó ngủ về đêm, có thể áp dụng các biện pháp như chườm ấm đầu gối, kê gối đúng cách, giữ ấm chân khi ngủ và tránh ăn no hay dùng chất kích thích buổi tối.

Thoái hóa khớp gối không phải là án tử, nhưng nếu chủ quan, để bệnh tiến triển nặng, người bệnh có thể đối mặt với các biến chứng nghiêm trọng như biến dạng khớp hoặc phải thay khớp nhân tạo – một thủ thuật đắt đỏ và nhiều rủi ro. Đó là lý do vì sao giới chuyên môn luôn nhấn mạnh: hãy điều trị sớm – đừng đợi đến khi phải thay khớp.